Меѓународен ден на постарите лица

01 октомври 2023 година

Светот брзо старее.

Во следните децении, бројот на луѓе кои имаат 65 години или повеќе се очекува да се зголеми двојно и да достигне+ 1,6 милијарди во 2050 година.

Подолгиот живот носи повеќе можности за луѓето да ги остварат своите цели и да придонесат за нивните семејства, заедници и општество како целина. Но, овие можности во голема мера зависат од еден фактор- здравјето.Брзиот раст на бројот на постари луѓе го нагласува значењето на промовирање на доживотното здравје – и обезбедување  на  сите луѓе целосно да ги уживаат своите основни слободи и човекови права. Имајќи го тоа на ум, темата оваа година за Меѓународниот ден на постарите лица е „Исполнување на ветувањата од Универзалната декларација за човекови права за постарите лица: низ генерациите“.

Пред седумдесет и пет години, Генералното собрание на Обединетите нации ја усвои значајната Универзална декларација за човекови права, првиот документ кој ги артикулира основните човекови права кои треба да бидат универзално заштитени. Меѓународниот ден оваа година ја истакнува важноста од заштитата на овие права за постарите лица, како и споделувањето и учењето од меѓугенерациските модели за заштита на глобалните човекови права.Стареењето е триумф на развојот. Луѓето живеат подолго поради подобра здравствена заштита, исхрана, санитарни услови, образование и економска благосостојба. Иако, стареењето на светот поставува социјални и економски предизвици, вистинскиот сет на политики може да ги обезбеди поединците, семејствата и општествата да се справат со овие предизвици и да ги искористат придобивките. United Nations Population Fund (УНФПА) работи на подигање на свеста за стареењето на населението и потребата да се искористат можностите и да се одговори на предизвиците. УНФПА, исто така, поддржува истражување и собирање податоци за да обезбеди солидна основа за политики и планирање.Постарите луѓе се предност поради нивните вештини, таленти, искуства, перспективи и издржливост.Сепак, оваа група често нема автономија и моќ да донесува одлуки и се соочува со запоставување и злоупотреба поради стигмата и штетните општествени норми кои често ги исфрлаат постарите луѓе на маргините на општеството.

Пандемијата КОВИД-19 ја зголеми дискриминацијата на постарите луѓе, откривајќи несоодветна социјалнаи здравствена заштита.Постарите жени даваат многу придонеси за нивните семејства, заедници и општества, вклучително и како негуватели на следната генерација деца, но тие се соочуваат со вкрстени нееднаквости, вклучително и родова дискриминација и сиромаштија поради родови предрасуди. Жените, исто така, имаат тенденција да живеат подолго од мажите и може да доживеат продлабочување на сиромаштијата како што стареат, како и изолација и социјална исклученост.УНФПА поддржува интегрирани пристапи за грижа nа менталното и физичкото здравје на постарите луѓе, вклучително и преку користење на центри за стареење, кои обезбедуваат полесен пристап до услугите, како и повеќе можности за дружење. УНФПА ја гледа оваа популација како витален дел од економиите и општествата, а не како група што треба да се отфрли.

Подготви: Семира Саити, дипл. правник, Одделение за социјална медицина

Извор: https://www.unfpa.org/events/international-day-older-persons