Месец на свесност за рак на грлото на матката 2023

Меѓународната агенција за истражување на ракот (IARC) го одбележува месецот за подигање на свеста за ракот на грлото на матката со истакнување на работата што останува да се направи за светот да ја елиминира оваа болест до крајот на овој век и со промовирање

 на алатките што се достапни за постигнување на оваа цел. Главната причина за рак на грлото на матката е постојаната инфекција со високоризични типови на хуман папиломавирус (ХПВ), исклучително честа фамилија на вируси кои се пренесуваат преку сексуален контакт. Ракот на грлото на матката е една од најпревентабилни и најизлчливи форми на рак. Меѓутоа, во 2020 година, околу 604.000 жени биле дијагностицирани со рак на грлото на матката ширум светот и околу 342.000 жени починале од оваа болест. Повеќето од овие случаи и смртни случаи (~ 90% за двете) се случиле во земјите со низок и среден приход.

На земјите им остануваат уште само 7 години, до 2030 година, за да ги исполнат целите на Светската здравствена организација (СЗО) кои ќе помогнат елиминацијата на ракот на грлото на матката да стане реалност во оваа амбициозна временска рамка. Неодамнешното истражување на научниците од IARC и партнерските институции сугерира дека овие цели ќе бидат пропуштени освен ако земјите не ги зголемат програмите за скрининг, не го подобрат опфатот на вакцинацијата против ХПВ и не го прошират пристапот до пристапен третман.

За да се елиминира ракот на грлото на матката како јавно здравствен проблем до 2100 година, сите земји мора да достигнат и одржуваат стапка на инциденца од помалку од 4 нови случаи на рак на грлото на матката на 100 000 жени годишно. Постигнувањето на таа цел се потпира на три клучни столба и нивните соодветни цели:

• Вакцинација: 90% од девојчињата целосно да бидат вакцинирани со ХПВ вакцина до 15-годишна возраст;
• Скрининг: 70% од жените  треба да бидат скринирани со помош на тест со високи перформанси до 35-годишна возраст и повторно до 45-годишна возраст;
• Третман: 90% од жените со третирани предканцерози и 90% од жените со инвазивен карцином ќе се справат со оваа болест.

Секоја земја треба да ги исполни целите од 90–70–90 до 2030 година за да тргне на патот кон елиминирање на ракот на грлото на матката до крајот на овој век.

Научниците од IARC спроведуваат истражување што ги унапредува овие три области, како што е проучувањето на имунолошкиот одговор на различниот број на дози на ХПВ вакцината. Благодарение на овие проценки, сега е познато дека единечна доза на вакцина нуди соодветна заштита за неутрализирање на вирусот и дека имуногеноста на една доза останува висока дури и 10 години по вакцинацијата. Во голема мера врз основа на овие резултати и поврзаните истражувања на IARC, СЗО неодамна препорача да се поддржи распоредот за единечна доза за ХПВ вакцинација.

Истражувачите од IARC и нивните соработници, исто така, ја проценуваат изводливоста и ефективноста на различните методи за скрининг на рак на грлото на матката.

IARC Прирачници за превенција од рак Том 18: Скрининг за рак на грлото на матката беше објавен во мај 2022 година. Една неодамнешна студија на IARC објави за изведбата на визуелна инспекција на грлото на матката со оцетна киселина (VIA), евтин скрининг метод, како и за способноста на давателите на ВИА да ја проценат подобноста за аблативен третман.

Извор:https://www.iarc.who.int/featured-news/iarc-marks-cervical-cancer-awareness-month-2023/

Изготвил: Одделение за социјлана медицина

пристапено на 23.01.2023