Светски ден на предвремено родени деца

Се проценува дека годишно се раѓаат 15 милиони бебиња прерано. Тоа е повеќе од 1 од 10 бебиња. Приближно 1 милион деца умираат секоја година поради компликации од предвремено породување. Многу преживеани се соочуваат со доживотна попреченост, вклучувајќи пречки во учењето и проблеми со видот и слухот. На глобално ниво, предвременото раѓање е водечка причина за

смрт кај децата на возраст под 5 години. И во речиси сите земји со веродостојни податоци, стапката на предвремено раѓање се зголемува. Нееднаквостите во стапките на преживување ширум светот се различни. Во услови каде приходите сениски, половина од бебињата родени на или под 32 недели (2 месеци порано) умираат поради недостаток на изводлива, исплатлива грижа, како што се: топлина, поддршка за доење и основна грижа за инфекции и тешкотии со дишењето. Во земјите со високи приходи, речиси сите од овие бебиња преживуваат. Неоптималната употреба на технологијата во услови со среден приход предизвикува зголемен товар на попреченост кај недоносените бебиња кои го преживуваат неонаталниот период.

Решение

Повеќе од три четвртини од предвремено родените бебиња може да се спасат со изводлива, рентабилна грижа, како што се: основна грижа за време на породувањето и во постнаталниот период за секоја мајка и бебе, обезбедување на антенатални стероидни инекции (дадени на бремени жени со ризик од предвремено породување и под поставени критериуми за зајакнување на белите дробови на бебињата), нега на бебето со кенгур методот(мајката го носи бебето со контакт кожа на кожа и често го  дои) и антибиотици за лекување на инфекции кај новороденчињата. На пример, континуитетот на акушерскатагрижа во услови каде што има ефективни акушерски услуги се покажа дека го намалува ризикот од предвремено родени деца за околу 24%.Спречувањето на смртни случаи и компликации од предвремено породување започнува со здрава бременост. Квалитетната нега пред и за време на бременоста ќе обезбеди сите жени да имаат позитивно искуство во бременоста. Упатствата за антенатална грижа на СЗО вклучуваат клучни интервенции за да помогнат во спречувањето на предвремено породување, како што се советување за здрава исхрана и оптимална исхрана и употреба на тутун и други опијатни супстанции; мерења на фетусот, вклучително и употреба на ултразвук за да помогне во одредувањето на гестациската старост и откривање на повеќекратна бременост и минимум 8 контакти со здравствени работници во текот на бременоста за да се идентификуваат и да се управуваат други фактори на ризик, како што се инфекциите. Подобриот пристап до контрацептивни средства и зголеменото зајакнување, исто така, би можеле да помогнат во намалувањето на предвременото породување.

Зошто се случува предвремено породување?

Повеќето предвремени породувања се случуваат спонтано, но некои се должат на рана индукција на породување или породување со царски рез, без разлика дали од медицински или немедицински причини.Вообичаени причини за предвремено раѓање вклучуваат повеќекратна бременост, инфекции и хронични состојби како што се дијабетес и висок крвен притисок, но сепак, често не се идентификува причината. Може да има и генетско влијание. Подоброто разбирање на причините и механизмите ќе го унапреди развојот на решенија за спречување на предвремено раѓање.

Каде и кога се случува предвремено породување?

Повеќе од 60% од предвременитепородувања се случуваат во Африка и Јужна Азија, но предвременото раѓање е навистина глобален проблем. Во земјите со пониски приходи, во просек, 12% од бебињата се раѓаат прерано во споредба со 9% во земјите со повисоки приходи. Во земјите, посиромашните семејства се изложени на поголем ризик.Од 65 земји со веродостојни податоци за трендовите, сите освен три покажуваат пораст на стапките на предвремено родени во последните 20 години. Можни причини за ова вклучуваат: подобро мерење, зголемување на возраста на мајката и основни здравствени проблеми на мајката како што се дијабетес и висок крвен притисок, поголемо користење на третмани за неплодност што доведува до зголемена стапка на повеќекратна бременост и промени во акушерските практики како што се повеќе раѓања со царски рез пред терминот.Постои драматична разлика во преживувањето на предвремено родените бебиња во зависност од тоа каде се раѓаат. На пример, повеќе од 90% од екстремно недоносените бебиња (помалку од 28 недели) родениво земји со низок приход умираат во првите неколку дена од животот; сепак помалку од 10% од екстремно недоносените бебиња умираат во услови каде постојат високи приходи.

СЗО е посветена на намалување на здравствените проблеми и изгубените животи како резултат на предвремено породување:

Работа со земјите-членки и партнерите за спроведување на секое новороденче; Акционен план за ставање крај на смртните случаи што може да се спречат, усвоен во мај 2014 година во рамките на Глобалната стратегија на Генералниот секретар на ООН за здравјето на жените и децата;Работа со земјите-членки за зајакнување на достапноста и квалитетот на податоците за предвремено породување;Обезбедување ажурирани анализи на глобалните нивоа и трендови на предвремено раѓање на секои 3 до 5 години;Работа со партнери ширум светот за спроведување на истражување за причините за предвремено раѓање и тестирање на ефективноста и пристапите за породување за интервенции за спречување на предвремено раѓање и лекување на бебиња кои се родени предвремено;Редовно ажурирање на клиничките упатства за водење набременост и мајки со можност за предвремено породување или со ризик од предвремено породување, и упатства за нега на предвремено родени бебиња, вклучително и грижа по кенгур методот, хранење бебиња со мала родилна тежина, лекување инфекции и респираторни проблеми и дома;Развивање алатки за подобрување на вештините на здравствените работници и проценка на квалитетот на грижата што им се обезбедува на мајките изложени на ризик од предвремено породување и предвремено родени бебиња; иПоддршка на земјите да ги имплементираат упатствата за антенатална грижа на СЗО, насочени кон намалување на ризикот од негативни исходи од бременоста, вклучително и предвремено породување, и обезбедување позитивно искуство во бременоста за сите жени.

Насоки за подобрување на резултатите од предвремено породување

СЗО разви нови упатства со препораки за подобрување на исходот од предвремено породување. Овој сет на клучни интервенции може да ги подобри шансите за преживување и здравствени резултати за недоносените доенчиња. Упатствата вклучуваат интервенции што и се даваат на мајката - стероидни инекции пред раѓањето, антибиотици кога ќе истече плодовата вода пред почетокот на породувањето и магнезиум сулфат за да се спречи идно невролошко оштетување на детето - како и интервенции за новороденото бебе - термичка нега, поддршка за хранење, грижа на мајката со кенгур методот, безбедно користење на кислород и други третмани кои ќе им помогнат на бебињата полесно да дишат.

Photo: https://www.shutterstock.com/

Изготвил: Дип соц. раб. Мирвете Бафтија, Одделение за социјална медицина

Извор: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/preterm-birth

14 November 2022