Светски ден на бубрегот

-Здравје на бубрезите за сите!-

Светскиот ден на бубрегот ја прогласи 2023 година за година на „Здравје на бубрезите за сите – “ Подготовка за неочекуваното, поддршка на ранливите! ”. Кампањата за 2023 година се фокусира на подигање на свеста за катастрофалните настани, природни или вештачки

, меѓународни или локални, и нивното влијание врз луѓето кои живеат со бубрежна болест чиј пристап до соодветни дијагностички услуги, третман и нега е попречен.

Што е хронична бубрежна болест?

Светскиот ден на бубрегот е глобална кампања чија цел е да ја подигне свеста за важноста на нашите бубрези. Хронична бубрежна болест (ХББ) е прогресивно губење на функцијата на бубрезите во период од месеци или години. Секој од вашите бубрези има околу милион мали филтри, наречени нефрони. Ако нефроните се оштетени, тие престануваат да работат. За некое време, здравите нефрони можат да преземат дополнителна работа. Но, ако штетата продолжи, се повеќе и повеќе нефрони се исклучуваат. По одреден момент, нефроните што ќе останат не можат да ја филтрираат вашата крв доволно добро за да ве одржат здрави. Кога функцијата на бубрезите паѓа под одредена точка, тоа се нарекува бубрежна инсуфициенција. Бубрежната инсуфициенција влијае на целото тело и може да направи да се чувствувате многу лошо. Нетретираната бубрежна инсуфициенција може да биде опасна по живот.

Првата последица на неоткриената ХББ е ризикот од развој на прогресивно губење на функцијата на бубрезите што може да доведе до откажување на бубрезите, што значи дека е потребен редовен третман на дијализа или трансплантација на бубрег за да се преживее.

Втората последица на ХББ е тоа што го зголемува ризикот од прерана смрт од поврзани кардиоваскуларни болести (т.е. срцеви и мозочни удари). Поединците кои се чини дека се здрави за кои потоа е откриено дека имаат ХББ имаат зголемен ризик од прерана смрт од кардиоваскуларни болести, без оглед на тоа дали некогаш ќе развијат бубрежна инсуфициенција.

Доколку ХББ се открие рано и се управува соодветно, влошувањето на функцијата на бубрезите може да се забави или дури и да се запре, а ризикот од придружни кардиоваскуларни компликации може да се намали.

Бубрежните заболувања се чести, штетни и често се лекуваат

Вообичаено: помеѓу 8 и 10% од возрасната популација имаат некаква форма на оштетување на бубрезите и секоја година милиони умираат предвреме од компликации поврзани со хронични бубрежни заболувања.

ХББ може да се појави на која било возраст, но е почеста со зголемувањето на возраста и  кај жените. Иако околу половина од луѓето на возраст од 75 и повеќе години имаат одреден степен на ХББ, многу од овие луѓе всушност немаат болести на нивните бубрези, тие имаат нормално стареење. Едноставните тестови на крвта и урината можат да откријат ХББ и едноставните третмани со ниска цена може да ја забават прогресијата на болеста, да го намалат ризикот од поврзани срцеви и мозочни удари и да го подобрат квалитетот на животот.

Околу 1 од 10 луѓе имаат одреден степен на ХББ. Може да се развие на која било возраст и различни состојби може да доведат до ХББ. Сепак, станува почеста со зголемувањето на возраста. По 40-тата година, филтрацијата на бубрезите почнува да опаѓа за приближно 1% годишно. Покрај природното стареење на бубрезите, многу состојби кои ги оштетуваат бубрезите се почести кај постарите луѓе, вклучувајќи дијабетес, висок крвен притисок и срцеви заболувања.

Се проценува дека околу еден од пет мажи и една од четири жени на возраст меѓу 65 и 74 години, а половина од луѓето на возраст од 75 и повеќе години  имаат ХББ.  Колку сте постари, толку е поголема веројатноста да имате одреден степен на бубрежна болест. Ова е важно бидејќи ХББ го зголемува ризикот од срцев удар и мозочен удар, а во некои случаи може да напредува до бубрежна инсуфициенција која бара дијализа или трансплантација. Без оглед на вашата возраст, едноставните третмани можат да ја забават прогресијата на бубрежното заболување, да спречат компликации и да го подобрат квалитетот на животот.

Не треба да заборавите дека

• Раната хронична бубрежна болест нема знаци или симптоми;
• Хроничната бубрежна болест обично не исчезнува;
• Болеста на бубрезите може да се лекува. Колку порано знаете дека го имате, толку се поголеми шансите да добиете ефективен третман;
• Тестовите на крв и урина се користат за проверка на бубрежни заболувања;
• Бубрежното заболување може да напредува до бубрежна инсуфициенција.

Што можете да направите за вашите бубрези?

Бубрежните заболувања се тивки убијци, кои во голема мера можат да влијаат на квалитетот на вашиот живот. Постојат неколку начини да се намали ризикот од развој на бубрежна болест:

• Останете во форма, бидете активни;
• Јадете здрава храна;
• Проверете го и контролирајте го шеќерот во крвта;
• Проверете го и контролирајте го вашиот крвен притисок;
• Земајте соодветен внес на течности;
• Не пушете;
• Не користете редовно антиинфламаторни/апчиња против болка без рецепт;
• Проверете ја вашата бубрежна функција ако имате еден или повеќе ризик фактори како што се дијабет, хипертензија, гојазност или доколку имате семејна историја на бубрежна болест.

Подготвил: Бранка Крстев, Дипл. соц. работник/ Одделение за социјалнa медицина

                  Март, 2023

Извор: https://www.worldkidneyday.org/facts/chronic-kidney-disease/