TETORI- MUAJI I RRITJES SË NDËRGJEGJËSIMIT PËR KANCERIN E GJIRIT.

Katër komponentët themelore për kontroll të kancerit të mbështetur nga OBSH-ja në zbatimin e tyre në vendet e botës-parandalim i zbulimit të hershem,diagnostikim dhe trajnim dhe kujdes paliativ. 

Tashmë mjaftueshëm dihet për shkaqet për ta parandaluar shfaqjen, të paktën një të tretën e të gjitha rasteve të kancerit. Masat kyçëse përfshijnë zbatimin e kontrollit të duhanit, mbajtja e peshës të shëndetshme të trupit dhe zbatimi i skriningut për të gjithë popullatën. Disa prej kacerëve më të zakonshëm te gratë- duke përfshirë kancerin e gjirit, kancerin kolorektal,kancerin në qafën e mitrës- mundë të shërohet në sistemin e kujdesit shëndetëso nëse zbulohet herët. Zbulimi i hershëm i këtyre tri llojeve nga ndërhyrjet prioritare të Planit për veprimin e zbulimit të Strategjisë Evropiane për parandalim dhe Kontrollin e sëmundjeve jo ngjitëse 2012-2016, e nënshkruar nga 53 vendet në Rajonin Evropian të OBSH-së në shtatorë të vitit 2011.

Zbulimi i hershëm kërkon programe për skrining të gjithë popullatës dhe ndërgjegjësim të madh për shenjat dhe simptomat e kancerit të hershëm. Kanceri i gjirit është lloji më i zakonshëm në mesin e grave në rajonin evropian, por përqindja e vdekjeve nga kanceri është më i ulët për shkak të përmirësimeve në skrining dhe përparim në trajnim.

Ekspertët thonë se rritja e rasteve nga kanceri i gjirit në vendet me zhvillim ku sot ndodhen 60% e vdekjeve. Projeksionet parashikojnë se kanceri i gjirit do të vazhdojë të ritet në vendet me zhvillim.

Duke njohur shenjat e hershme dhe simptomat është e nevojshme për diagnostikim dhe trajtim të hershëm. Vetëm vetëdija për gjirin ekzaminimi klinik dhe mamografia janë teknikat në dispozicion për zbulimin e hershëm të sëmundjes.

Frika mbetet pengesë e madhe për skriningun e rregullt. Shembull nga Universiteti i Romës , Itali tregon se më shumë se 55% nga gratë nuk janë përgjigjur për skrining edhe pse ishin të njoftuar për kuptimin e saj. Profesori Riccardo Masetti tregon; shumë vështirë është që të hiqet frika, shumë më lehtë është që ta shmangim krijimin e saj nëpërmjet edukimit të rinjve, me qëllim për të kuptuar rëndësinë e përkujdesjes për shëndetin e tyre. 

Vdekshmëria nga kanceri tek gratë në rajonin Evropjan të OBSH-së sipas tipit (2008)

Burimi: GLOBOCAN 2008.

Përgaditi: prim. d-r sci. Vesna Spirova